به گزارش سرویس اقتصادی افق تهران؛ مسئولیت اجتماعی (Corporate Social Responsibility) تعهدات داوطلبانه‌ای است که یک بنگاه اقتصادی با رعایت آن‌ها می‌تواند به توسعه متوازن و همه جانبه جامعه کمک کند و در نتیجه این اقدامات، کسب‌وکار بنگاه‌های اقتصادی از پایداری بیشتری برخوردار خواهد شد. برنامه‌های CSR روی توسعه زیرساخت‌هایی مانند احداث مراکز آموزشی و درمانی، بهبود سرمایه اجتماعی و بهبود شاخص سرمایه انسانی سرمایه‌گذاری می‌کنند. باوجود اینکه، در سال‌های اخیر معدنکاران شرکت‌های دولتی یا خصوصی در کشور فعالیت‌های ارزنده‌ای در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی انجام داده‌اند، اما این فعالیت‌ها در مقایسه با دیگر کشورهای صاحب نام معدنی مانند استرالیا، شیلی و کانادا وسعت چندانی ندارد و هنوز به اهمیت مسئولیت‌های اجتماعی و شناخت و عمل به آن به‌خوبی آگاه نیستند و از تاثیرات مثبت آن بر حوزه‌های عمومی و رونق کسب‌وکار خود غافل هستند.
بروز عوامل مطالبات اجتماعی از شرکت‌ها، عموما ریشه در انقلاب صنعتی و اوایل دهه ۱۹ میلادی دارد، یعنی با شروع انقلاب صنعتی در نیمه دوم قرن ۱۸ میلادی، به تدریج نگرانی از برخی فعالیت‌های شرکت‌ها و در ادامه موضوع رفاه و بهره‌وری کارگران به وجود آمد و انتقاداتی در خصوص، شرایط کار و اشتغال زنان و کودکان مطرح شد.چنین تصوری رایج شد که برخی روش‌های شرکت‌ها در نوع فعالیت، مشکلات اجتماعی را در پی خواهد داشت و این نگرانی‌ها و بخصوص در جوامع غربی در ابعاد مختلف دنبال شد، اما عبارت و اصطلاح مسئولیت اجتماعی شرکتی (Corporate Social Responsibility) توسط هاوارد بوون، اقتصاددان آمریکایی و در سال ۱۹۵۳ رایج شد و در ادامه در کنفرانس‌های جهانی که وجود داشت به این موضوع بیشتر پرداخته شد و در نهایت سازمان ملل با همکاری شرکت‌ها این موضوع را در قالب توسعه پایدار یا توسعه همزمان اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی و تعادل بین اجزای آن دنبال می‌کند.
همواره تاکید شده معدنکاران برای ادامه فعالیت خود باید به مواردی از جمله حفظ محیط‌زیست و مسئولیت اجتماعی توجه کنند؛ با وجود اینکه شرکت‌های معدنی بر این مهم تاکید دارند، اغلب برخی مسئولین، مسئولیت اجتماعی را به عنوان حلقه مفقوده فعالیت‌های معدنی در ایران می‌دانند.
بر اساس تعریف سازمان ملل، “مسئولیت اجتماعی شرکتی یک مفهوم مدیریتی است که به موجب آن شرکت‌ها دغدغه‌های اجتماعی و زیست محیطی را در عملیات تجاری و تعاملات خود با ذینفعان ادغام می‌کنند. CSR به طور کلی چارچوبی است که از طریق آن یک شرکت به تعادل الزامات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی (رویکرد سه گانه) دست می‌یابد، در حالی که در عین حال به انتظارات سهامداران و ذینفعان می‌پردازد.
این تعریف ارائه شده عینا تعریف سازمان ملل از مسئولیت اجتماعی است و به وضوح مشخص می‌کند که مسئولیت اجتماعی در قالب اصلی رسالت شرکت و چارچوب کسب و کار آن بنگاه باید دنبال شود که اصولا با آنچه در کشور در خصوص مسئولیت اجتماعی باز تعریف و رایج شده در تضاد آشکار است چراکه آنچه در جامعه و حتی در بین متخصصین و مسئولان و جوامع اطرف پروژه‌ها به عنوان مسئولیت اجتماعی مطالبه میگردد، عموما کمک‌های مالی غیر مرتبط با رسالت اصلی بنگاه و حتی به چالش کشیدن رسالت اصلی آن است که متاسفانه هر روز این موضوع حادتر می‌شود و بر مشکلات شرکت‌ها می‌افزاید.
بین CSR که می‌تواند یک مفهوم استراتژیک مدیریت کسب و کار باشد و خیریه، حمایت مالی یا بشردوستانه باید تمایز قائل شویم، حتی اگر دومی بتواند سهم ارزشمندی در کاهش فقر داشته باشد یا به طور مستقیم شهرت یک شرکت را افزایش می‌دهد و یا برند آن را تقویت می‌کند، مفهوم CSR به وضوح فراتر از آن است. در واقع مسئولیت اجتماعی فرای از آنچه در جامعه به غلط رواج داده می‌شود، باید در قالب مدل استراتژیک کسب و کار یک بنگاه و فرهنگ سازمانی آن جاری باشد و آنچه به عنوان قانون و الزام قانونی مطرح میگردد، معمولا عدم تخطی از خطوط قرمز تعیین شده و یا استانداردهاست که مفهوم CSR فرای آن است.
در رابطه با همین تعابیر غلط از مسئولیت اجتماعی، بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران در نشست توسعه پایدار در صنعت معدن با اشاره به تعابیر غلطی که از مسئولیت اجتماعی در برخی مسئولین وجود دارد، گفت: متاسفانه با این حرفه های غیر کارشناسی، برخی از مسئولیت‌های دولتی به پای بخش خصوصی نوشته می‌شود. در واقع به جای اینکه از معدنکاران انتظار جاده‌سازی و امثال آن داشته باشند که وظیفه دولت‌هاست، باید اجازه دهند تا بخش خصوصی در قالب بنگاه‌های خود به این امور بپردازد. برای ایجاد توسعه پایدار در بخش معدن باید از جدیدترین تکنولوژی‌ها استفاده کنیم تا بهره‌وری به حداکثر برسد. از نگاه مسئولیت اجتماعی مهم است که معدنکاران با افزایش بهره‌وری مصرف آب را به حداقل رسانده و تولید کربن را کاهش دهند و فرایندها را اصلاح کنند. در سال ۱۴۰۲ در بخش معدن با ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری ۶۸۰ هزار نفر شاغل شده‌اند و به ازای هر شغل جدید در این صنعت ۱۷ شغل غیرمستقیم ایجاد شده است. بازسازی محیط زیست پس از اتمام معدنکاری، تبدیل منطقه معدنی به مقصد گردشگری طبیعی، کاهش تلفات جانی و از دیگر فعالیت‌های مرتبط با مسئولیت اجتماعی در حوزه معدن است که به آن توجهی نمی شود.
محمود اولیایی رئیس کمیسیون مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران نیز با اشاره به این تعبیر که مسئولیت اجتماعی یعنی کار خیر، گفت: این اولین اشتباهی است که در حوزه مسئولیت اجتماعی بنگاهی وجود دارد. مسئولیت اجتماعی یعنی تولید مسئولانه به گونه‌ای که به اصول ۱۷ گانه سازمان ملل و توسعه پایدار پایبند باشیم. اگرچه بخشی از این مسئولیت، فقرزدایی است اما همه آن نیست. وقتی از منابع ملی، محلی و جهانی استفاده می‌کنیم باید با رعایت سه اصل توسعه پایدار یعنی عدالت اجتماعی، حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی، در قبال استفاده از این منابع پاسخگو باشیم. توسعه پایدار به این معنا به مطالبه ملی، محلی و جهانی تبدیل شده است. در دنیا اگر تولیدکننده‌ای به این الزامات توجه نکند جامعه اجازه ادامه فعالیت را به او نمی‌دهد. وقتی از مسئولیت اجتماعی در حوزه معدن صحبت می‌کنیم باید به مدیریت انرژی اهمیت دهیم و از تکنولوژی‌هایی استفاده کنیم که بهره‌وری را بالا ببرند. با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن در ۱۰ سال گذشته، ۴۲۵ میلیارد دلار ارزش افزوده در بخش معدن افزایش یافته، ۱۰ هزار نفر کمتر در معادن کشته شده و ۴۴ درصد حادثه کمتری رخ داده است.
یکی از مزایای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی در کشوری مانند ایران، تصحیح دیدگاه عمومی نسبت به این حوزه از فعالیت است. بدیهی است که اصل و موجودیت موضوع «مسئولیت اجتماعی شرکت‌های معدنی» در زمره مفاهیم اخلاق کسب‌وکار حوزه معدن و صنایع‌معدنی مطرح است و در واقع به‌نوعی به نقشی که شرکت‌ها در حوزه اجتماعی برعهده دارند، مربوط می‌شود.بر این اساس، شرکت‌ها و فعالان حوزه معدن و صنایع‌معدنی برای اینکه در کسب‌وکار خود موفق باشند، باید مسئولیت خود را در قبال محیط‌زیست منطقه، جامعه و تمام کسانی که تحت‌تاثیر فعالیت‌های شرکت قرار می‌گیرند، رعایت کنند.
بدیهی است، اگر شرکتی به‌معنای واقعی کلمه به دلایل، اهداف و ضرورت‌های مسئولیت‌های اجتماعی خود در یک منطقه از کشور واقف باشد و متعهدانه به آن عمل کند و از کارهای غیرکارشناسی و تعریف نشده در این حوزه به مانند امور مربوط به دولت یا کارهای خیر فاصله بگیرند،به دلیل حجم وسیع کارهای صورت گرفته در سایه دستاوردهای مثبت آن، نه‌تنها شرکت یا سازمان مذکور، در منطقه با مشکلات و موانع زیست‌محیطی، اعتراضات و کارشکنی‌های جوامع محلی روبه‌رو نخواهد شد، بلکه جوامع محلی و شرایط محیطی منطقه زمینه را برای فعالیت شرکت معدنی با حداکثر توان عملیاتی خود فراهم خواهند کرد و به نوعی باعث توسعه و رونق کسب و کار در منطقه خواهد شد که نفع آن به همه خواهد رسید.
انتهای پیام/
