به گزارش سرویس اقتصادی افق تهران؛ این سال‌ها اقتصاد ایران روزهای سختی را پشت‌سر می‌گذارد. بحران پشت بحران، تداوم تولید، صنعت و ادامه حیات کسب‌وکارهای مختلف را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد. در این میان، معیشت مردم بیش از قبل دشوار می‌شود. چالش‌های یادشده در شرایطی زندگی ما را متاثر ساختند که رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری وعده گره نزدن معیشت مردم به برجام را داد. در ادامه، وزرای دولت سیزدهم نیز از دلار زدایی و کاهش وابستگی دولت به دلار، سخن گفتند. وعده‌های یاد شده در طول ۲.۵ سال گذشته نه‌تنها محقق نشده است، بلکه اکنون از فروش دلار در بازار آزاد در محدوده قیمتی ۵۰ هزارتومانی به‌عنوان دستاوردی برای دولت یاد می‌شود. نرخ دلار در مرداد ۱۴۰۰ برابر ۲۵هزار و ۶۰۰ تومان گزارش شده، چنانچه میانگین قیمتی دلار را در دی امسال برابر ۵۰ هزار تومان در نظر بگیریم، یعنی ارزش دلار در این بازه زمانی ۲ سال و ۵ ماه بیش از ۹۵ درصد افزایش یافته است. در همین حال، بسیاری از کارشناسان اقتصادی با استناد به تورم ۴۰درصدی منتشرشده توسط مراجع رسمی، روند رو به رشد و حتی جهش نرخ ارز را در آینده نه‌چندان‌دور، دور از ذهن نمی‌دانند. علاوه‌براین، چنانچه روند نرخ دلار در دهه‌های گذشته نیز بررسی شود، همواره شاهد یک دوره ثبات نرخ ارز بوده‌ایم و پس از آن جهش رخ داده است. در نتیجه، تثبیت نرخ ارز برای یک دوره چندماهه، فراتر از انتظارات عمومی نبوده است. بنابراین، با تهدید به شرایط دشوارتر معیشتی، نمی‌توان بحران اقتصاد ایران و سخت‌تر شدن هرروزه معیشت را توجیه کرد.
بازارآزادی‌ها، شریک جرم مشکلات فعلی
زهرا کریمی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد اظهار داشت: این ادعا که دلار قرار بوده به ۲۰۰ هزار تومان برسد، اما اکنون با تلاش دولت سیزدهم در محدوده ۵۰ هزارتومانی خریدوفروش می‌شود و حال باید که برای دولت هورا بکشیم، به‌هیچ‌عنوان قابل‌قبول نیست و حتی می‌توان از آن با عنوان شادی زودهنگام نیز نام برد. همان‌طور که اگر شرایط اقتصادی کشور به‌همین‌منوال ادامه یابد، دیگر نمی‌توان نرخ دلار را در کانال ۵۰ هزارتومانی تثبیت کرد.
رد کلیات لایحه بودجه نمایش بود
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی ایده‌های اقتصادی مطرح‌شده مبنی بر آزادسازی اقتصاد یا کنترل حداکثری اقتصاد از سوی دولت برای بهبود شرایط گفت: باتوجه به شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، اگر همه‌چیز را به‌دست بازار بسپارید، باز هم همین جهنم ادامه پیدا می‌کند.
وی افزود: اما دولت نمی‌تواند خلاف جهت نیز شنا کند. حتی زمانی که هیتلر در آلمان نازی، قدرت و اختیار همه امور را در اختیار داشت، باز هم بازار سیاهی برای فروش محصولات شکل می‌گرفت. در واقع، همواره عرضه و تقاضا محرک اصلی بازار خواهند بود. علاوه‌براین، دولت نیز نمی‌تواند اقتصاد را به دهه ۶۰ و سال‌های جنگ بازگرداند، چراکه مردم امید خود به بهبود را از دست داده‌اند و در نتیجه پذیرش آن شرایط را ندارند. سیاست‌گذار باید مشکلات واقعی حاکم بر اقتصاد ما را ببیند و برای رفع آن برنامه‌ریزی کند.
کریمی در پایان خاطرنشان کرد: افرادی که از بازار آزاد یا آزادسازی اقتصادی به‌عنوان راهکار اصلاح شرایط موجود سخن می‌گویند، شریک جرم وضعیت کنونی هستند.
ابهامات درآمد ارزی و نرخ دلار
احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی اظهار داشت: سیاست تثبیت نرخ ارز در سطح کلان اتخاذ می‌شود و نمی‌توان آن را به‌تنهایی ماحصل تفکر حاکم بر دولت یا بانک مرکزی دانست. البته به‌اعتقاد من، بدنه دولت بیش از سایر بخش‌ها در مقابل گروه‌های فشاری که خواستار افزایش هرچه بیشتر نرخ ارز هستند، ایستاده است.
وی افزود: بااین‌وجود، نمی‌توان به تثبیت نرخ ارز در کانال ۵۰ هزارتومانی به چشم دستاورد نگریست. سال گذشته نرخ ارز جهش‌یافته است. در همین حال، میانگین نرخ ارز سالانه، در سال گذشته حدود ۳۵ درصد و امسال هم ۴۴ درصد افزایش داشته است؛ بنابراین در ۲ سال گذشته به‌طورمتوالی شاهد رشد قابل‌توجه نرخ ارز بوده‌ایم.
این کارشناس اقتصادی افزود: در دهه‌های اخیر در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت، شاهد شوک نرخ ارز و جهش یک‌باره آن بودیم. اما در سال‌های اخیر هر ۲ سال یک‌بار، نرخ ارز جهش قابل‌توجهی می‌یابد.
سلطانی گفت: در حال حاضر باتوجه به تورم روزافزون حاکم بر اقتصاد و عقب‌ماندگی دستمزدها، مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند. کافی است نگاهی به سطح شهر بیندازید. خلوتی رستوران‌ها یا کمرنگ شدن حضور مردم در مغازه‌ها، موید افت شرایط اقتصادی مردم است. در چنین شرایطی، جامعه در عمل توان و کشش هرچه بیشتر نرخ ارز را ندارد. نیمی از مردم تهران اجاره‌نشین هستند. درآمد این افراد به‌سختی کفاف تامین اجاره خانه و نیازهای اولیه زندگی را می‌دهد، بنابراین هیچ کششی برای افزایش نرخ ارز وجود ندارد.
این کارشناس اقتصادی گفت: چنانچه آمار بانک مرکزی درباره درآمدهای ارزی کشور بررسی شود، متوجه می‌شویم که درآمد کشور در این سال‌ها افت چندانی نیافته است. مجموع درآمد ارزی کشور در سال گذشته بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است؛ در نتیجه فروش نرخ دلار در کانال ۵۰ هزارتومانی نیز توجیه ندارد.
وی افزود: برآورد می‌شود درآمد ارزی کشور امسال نیز به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برسد که رقم کمی نیست. مگر نیاز ارزی کشور چقدر است؟ در دوره‌هایی درآمد ارزی کشور رقمی به‌مراتب کمتر بوده است.
این کارشناس اقتصادی گفت: مگر درآمد ارزی کشور به یک‌سوم کاهش یافته است که نرخ دلار ۳ برابر شود؟ گویی مسئولان مردم را به مرگ گرفته‌اند تا به تب راضی شوند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر پیش‌بینی نرخ دلار در ماه‌های آتی گفت: متاسفانه اقتصاد ما از هیچ الگویی تبعیت نمی‌کند. در چنین شرایطی، در عمل پیش‌بینی اقتصاد ممکن نیست. بااین‌وجود باتوجه به شرایط اقتصادی و روند افزایش دستمزد در سال آتی، بازار و مردم توان رشد بیشتر نرخ دلار را نخواهند داشت.
سخن پایانی
باوجود تثبیت نرخ ارز در کانال ۵۰ هزارتومانی طی چند ماه گذشته، عملکرد دولت برای تثبیت نرخ ارز، افتخارانگیز نیست. درآمدهای ارزی دولت در سال گذشته و امسال قابل‌توجه بوده است و دلیلی برای رشد نرخ ارز وجود ندارد. علاوه‌براین، روند صعودی نرخ ارز در سال‌های اخیر در شرایطی حاصل شده است که دستمزد مردم هر روز کمتر می‌شود. در چنین موقعیتی، از سیاست‌گذاران انتظار می‌رود با شناخت شرایط موجود برای اصلاح شرایط گامی مثبت بردارند، در غیر این صورت روزهای به‌مراتب تاریک‌تری در انتظار اقتصاد ایران خواهد بود.
انتهای پیام/
