کارشناس مسائل اقتصادی «پوپولیسم» را چه در در دولت قبل و چه در دولت فعلی به شدت برای کشور مشکل‌ساز دانست و گفت: بحران ارزی در دولت احمدی‌نژاد و روحانی اتفاق افتاد، چون دیدگاه علمی حاکم نیست.
به گزارش افق تهران :سیده فاطمه موسوی: در میدان نبرد و مبارزه آنچه بیش از همه به آن احتیاج دارید این است که روحیه‌ی تحرّک، روحیه‌ی پیشرفت، روحیه‌ی مبارزه‌ی با شرایط را در خودتان تقویت کنید؛ این شرط اول است. شجاعت ورود در میدان را به خودتان بدهید، عزم راسخ در این زمینه را داشته باشید. مشکل طبعاً پیش می‌آید» اینها بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با اعضای با هیأت دولت است.
رهبر انقلاب همچنین در این دیدار تأکید کردند مدیران دولتی وقتی با مشکل مواجه می‌شوند روحیه برخورد، روحیه می‌توانیم، روحیه حتماً اقدام می‌کنیم، در آنها وجود داشته باشد.
با توجه به اهمیت موضوع اقتصاد به عنوان اصلی‌ترین چالش حال حاضر کشور برای واکاوی و همچنین ارائه راهکار در این زمینه با برخی از کارشناسان این حوزه به گفت‌وگو نشستیم که یکی از این کارشناسان مهدی پازوکی، اقتصاددان، دکترای اقتصاد بین‌الملل، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و مترجم کتاب برنامه‌ریزی و قدرت در ایران است.
پازوکی معتقد است اقتصاد ایران از بی‌انضباطی رنج می‌برد و راه‌حل آن را در شفافیت عنوان می‌کند؛ او مشکلات ارزی را هم به دلیل همین عدم شفافیت می‌داند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی «پوپولیسم» را چه در در دولت قبل و چه در دولت فعلی به شدت برای کشور مشکل‌ساز می‌داند و برای نمونه اشاره می‌کند، بحران ارزی در دوران احمدی‌نژاد و در دولت آقای روحانی اتفاق افتاد، چون دیدگاه علمی حاکم نیست و می‌خواهند دستوری، قیمت‌های اسمی را ثابت نگه دارند.
مترجم کتاب برنامه‌ریزی و قدرت در ایران در مصاحبه‌اش به تمام اطلاعات مالی رئیس‌جمهور افغانستان اشرف غنی که روی سایت وجود دارد اشاره کرده و می‌گوید می‌توان دید وی چه منابعی را در اختیار دارد و تمام وزرای افغانستان نیز به همین شکل‌اند.
این اقتصاددان ریشه ۸۰ درصد مشکلات اقتصادی کشور را مربوط به مدیریت داخلی می‌داند و تنها ۲۰ درصد آن را ناشی از مسائل خارجی و برجام ذکر می‌کند.
برخی محورهای مهم این گفت‌وگو به شرح زیر است:
*با بودجه‌های فعلی ۲۰ سال طول می‌کشد پروژه‌های عمرانی نیمه‌کاره تمام شوند
*همه جای دنیا بهترین نیروهایش را جذب دولت می‌کند، اما در ایران برعکس است
* اقتصاد ایران به شدت از عدم شفافیت رنج می‌برد
* با مدیریت سنتی می‌خواهیم جامعه صنعتی را اداره کنیم اما دچار پارادوکس می‌شویم
* پوپولیسم در دولت قبل و فعلی به شدت برای کشور مشکل ایجاد کرده است
*تمام اطلاعات مالی اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان روی سایت قرار دارد
*کشور را گران اداره می‌کنیم
*طبقه نوکیسه با رانت به ثروت‌های نجومی رسیده است
* ۸۰ درصد مشکلات اقتصادی کشور به مدیریت داخلی بازمی‌گردد
*مدیریت وزارت خارجه ظریف دارای اشکال است
*بیش از ۴ هزار نفر حقوق بازنشستگی بالای ۱۰ میلیون تومان دارند
*خوشبختانه امسال افکار عمومی نگذاشت نمایندگان مجلس همراه تیم فوتبال بروند
آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌وگوی دو ساعته ما با مهدی پازوکی کارشناس مسائل اقتصادی است:
فارس: با توجه به شرایط امروز اقتصادی کشور به نظر شما چه راهکارهایی باید در دستورکار قرار گیرد تا بتوان اقتصاد کشور را بهتر اداره کرد؟
اقتصاد ایران از بی‌انضباطی اقتصادی رنج می‌برد
پازوکی: اقتصاد ایران در شرایط فعلی به شدت از بی‌انضباطی اقتصادی رنج می‌برد؛ این بی‌انضباطی اقتصادی شامل سه بخش است؛ اول بی‌انضباطی پولی که در سیستم بانکی و پولی کشور شاهد آن هستیم، دوم بی‌انضباطی مالی که در مخارج و هزینه‌های دولت و حکومت وجود دارد و سوم بی‌انضباطی اداری است که در سیستم اداری کشور می بینیم.
در خصوص بی‌انضباطی اول که منتج به بی‌انضباطی پولی می‌شود، یکی از عوارض آن افزایش فزاینده نقدینگی است که امروز در اقتصاد ایران اتفاق افتاده و همچنین رقم بالای بدهی بخش خصوصی و بخش دولتی به سیستم بانکی است؛ درباره بی‌انضباطی مالی هم امروز بودجه به ویژه بودجه جاری حکومت به شدت افزایش پیدا کرده و ما به جاهایی پول می‌دهیم که نباید بدهیم و راه حل این است که مجموعه حکومت باید به این نتیجه برسد که جلوی این ریخت و پاش‌ها را بگیرد.
به عنوان مثال در قانون بودجه سال ۹۷، نمایندگان مجلس بر اساس منافع منطقه‌ای و محلی ۲ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی کشور را افزایش دادند و از طرف دیگر در مخارج پروژه‌های جدید بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان برای دولت بار مالی درست کردند؛ با این سیستم نمی‌توان جلوی ریخت و پاش‌ها را گرفت.
۲۰ سال طول می‌کشد پروژه‌های نیمه‌کاره عمرانی کشور تمام شوند
در حال حاضر پروژه‌های نیمه‌کاره عمرانی که کشور دارد، حداقل با بودجه‌های فعلی ۲۰ سال طول می‌کشد که این پروژه‌ها تمام شوند در این صورت کدام عقل اقتصادی می‌گوید که ما دوباره پروژه جدیدی را شروع کنیم؛ مثلاً در بخش راه بیش از ۵۰ طرح جدید را دستکاری کرده‌اند، برقی کردن خط آهن تهران ـ اصفهان بوده که به تهران ـ اصفهان ـ اهواز تبدیل شده و همین لغت اهواز که اضافه شده صدها میلیارد تومان تعهد جدید برای دولت ایجاد کرده است. یا امروز راه تهران ـ هراز حدود ۳۰ سال است که کامل نشده اما آمده ایم پروژه راه‌آهن آمل ، لاهیجان، رودهن، تهران را اضافه کرده‌ایم و به اینها اعتبار قطره‌چکانی داده می‌شود که پِرت منابع است.
باید یاد بگیرم با پدیده‌ها و مشکلات برخورد کارشناسی و منطقی کنیم در این صورت قطعاً می‌توانیم موفق باشیم، درباره سیستم اداری هم به همین شکل است، همه جای دنیا بهترین نیروهایش را جذب دولت می‌کند، اما در ایران برعکس است به جای اینکه فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های درجه یک و افراد کارآمد را از طریق آزمون جذب دولت کنیم برعکس در سیستم اداری ما پارتی‌‌بازی بسیار وجود دارد، یعنی از نهاد ریاست جمهوری گرفته تا یک اداره در یک شهرستان این موضوع صادق است.
یکی از دلایل اتفاقات دی‌ماه گذشته تبعیض بود
اگر اتفاقاتی که در دی‌ماه سال گذشته رخ داد را واکاوی کنیم یکی از دلایل عمده‌اش تبعیض بود، وقتی دو جوان در همسایگی یکدیگر هستند آنکه پارتی دارد وارد یک اداره می‌شود در حالی که دیگری نمی‌تواند، این موضوع به نارضایتی عمومی ختم می‌شود و این با آرمان‌های انقلاب ما فاصله دارد، از این رو تبعیض، نابرابری و فساد دلایل بسیاری از مشکلات هستند.
فارس: راه‌حل این بی‌انضباطی اقتصادی، چیست؟
پازوکی: راه‌حل بی‌انضباطی در اقتصاد ایران این است که باید برخورد کارشناسی و علمی داشته باشیم؛ امروز ما دو نظام برای تصمیم‌گیری داریم، یکی نظام تصمیم‌ساز یعنی نظام کارشناسی و دیگری نظام تصمیم‌گیر یعنی مدیران کلان اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی کشور؛ ابزار نظام تصمیم‌ساز علم است.
مشکل ما این است که نظام تصمیم‌گیری‌مان می‌خواهد بهترین تصمیم را بگیرد اما حاضر نیست هیچ هزینه‌ای برای تصمیماتش بدهد که این امکانپذیر نیست.نمی‌توان هیچ هزینه‌ای نداد و انتظار سود داشت.
مشکل ما با مقامات تصمیم‌گیر این است که می‌خواهند در خلاء تصمیم بگیرند اما باید بدانند نظام تصمیم‌گیر بر اساس نظام کارشناسی اگر تصمیم بگیرد، قطعاً می‌توان موفق بود و مشکلاتمان را حل کنیم.
عدم شفافیت ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی به‌ویژه بازار ارز است
مشکلات امروز اقتصاد ایران و یکی از آن که بازار ارز ما را امروز به شدت دچار مشکل کرده اول عدم شفافیت است، اقتصاد ایران به شدت از عدم شفافیت رنج می‌برد، ما امروز اگر نظام مالی، پولی‌مان شفاف باشد، چرا کلاهبردارها را می‌گیریم؟
طبق قانون برنامه سوم، چهارم، پنجم و ششم توسعه باید بودجه جاری دولت مالیات باشد؛ الان حدود نیمی از بودجه جاری کشور از محل مالیات است، اما نیم دیگر از نفت است در حالی که نفت طبق قانون باید صرف سرمایه‌های زیربنایی و بین نسلی شود.
فارس: چرا این اتفاق نمی‌افتد؟
ایران بهشت دلالان، واسطه‌گران و کلاهبرداران است
پازوکی: به دلیل اینکه سیستم مالیاتی ما کارا نیست، چرا کارا نیست؟ به این جهت که شفافیت اطلاعات وجود ندارد و ایران بهشت دلالان، واسطه‌گران و کلاهبرداران است.
وظیفه کلاسیک همه دولت‌های دنیا این است که دو کار را انجام دهند، ۱- طراحی یک نظام مالیاتی کارا یعنی از کسی که درآمد دارد مالیات گرفته شود، ۲- طراحی یک سیستم تأمین اجتماعی کارآ؛ البته منظورم سازمان تأمین اجتماعی نیست، که از طریق سیستم تأمین اجتماعی بازتوزیع صورت گیرد.
اشکال ما این است با مدیریت سنتی می‌خواهیم جامعه صنعتی را اداره کنیم
فلسفه اینکه وزارت رفاه در دولت اصلاحات شکل گرفت این بود که کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد ۱۵ خرداد، یکی شوند و یا سازمان‌های بازنشستگی؛ جالب است بدانید سیستم تأمین اجتماعی ما ایراد دارد، مالیات را باید گرفت؛ امروز با استفاده از سیستم تکنولوژی اطلاعات می‌توان این کار را انجام داد، اشکال ما این است که با یک مدیریت سنتی می‌خواهیم جامعه صنعتی را اداره کنیم در حالی که دچار پارادوکس می‌شویم و نمی‌شود.
ما هم می‌توانیم آقای دنیا شویم، اقتصاد ایران امروز قربانی قاچاقچیان موادمخدر، قاچاقچیان کالا و این روزها هم نمونه آن را در خودرو دیدیم، اگر سیستم شفاف باشد جلوی این اقدامات را می‌گیرد.
این شفافیت اگر اتفاق بیفتد کمک می‌کند اقتصاد ایران بهتر شود و رابطه‌مان با بازارهای بین‌المللی برقرار شود. بانک‌های بین‌المللی می‌گویند بخشی از بانک‌های شما پولشویی می‌کنند این را آقای رئیس‌جمهور زمان تصویب لایحه بودجه سال ۹۷، گفت که ۲۰ درصد نقدینگی ایران که نقدینگی ما ۱۵۰۰ تریلون تومان است و ۲۰ درصد آن حداقل ۳۰۰ هزار میلیارد تومان که ۲۰ درصد آن در اختیار مؤسسات غیرمجاز قرار است، این پول می‌تواند هر بازاری را دچار مشکل کند مثلا بازار ارز و طلا را یا بازار مسکن را با مشکل مواجه کند اما اگر سیستم شفاف باشد مشخص می‌شود.
قوه قضائیه نقش منحصر به‌فردی در ایجاد امنیت و ثبات اقتصادی دارد
از یکی از همین بانک‌ها فردی که به فوتبالیست‌ها یک میلیارد یک میلیارد پول می‌داد از کجا آورده است؟ در حالی ک صدها میلیارد تومان به سیستم بانکی کشور بدهکار است و خوشبختانه شنیدم اخیراً وی را بازداشت کرده‌اند، بنابراین می‌شود با اینها برخورد کرد، دولت به تنهایی نمی‌تواند کاری کند. در اقتصاد ایران نقش قوه‌قضائیه را منحصر به فرد در ایجاد ثبات و امنیت اقتصادی می‌دانم و مجموعه حکومت باید خواهان اصلاحات شود.
نکته‌ای که برای بی‌انضباطی که در مقدمه کلام گفتم تأکید می‌کنم راه‌حلش اصلاحات اقتصادی است، اگر این اصلاحات اقتصادی به تأخیر بیفتد هزینه‌های بالاتری متحمل خواهد شد.
فارس: این اصلاحات اقتصادی چه مواردی را شامل می‌شود؟
۹۶ درصد مردم یارانه نقدی می‌گیرند
پازوکی: یکی از این اصلاحات اقتصادی اصلاح در سیستم یارانه‌ها است، الان ما به ۹۶ درصد از مردم یارانه نقدی می‌دهیم در حالی که هیچ کجای دنیا اینگونه نیست. ما حداکثر به سه دهک پایین درآمدی یعنی ۳ دهک ۸ میلیونی و درواقع به ۲۴ میلیون نفر باید یارانه بدهیم.
پوپولیسم در دولت قبل و فعلی برای کشور مشکل ایجاد کرده است
کسانی اگر علم اقتصاد را یاد گرفتند و مدیر قوی هستند با پوپولیسم مخالفند، به نظر من پوپولیسم در سال‌های گذشته چه در دولت قبل و چه در دولت فعلی به شدت برای کشور مشکل ایجاد کرده است و نمونه‌‌اش راجع به موضع یارانه‌ها است.
موضوع دیگر اصلاحات اقتصادی مربوط به سیستم قیمت‌هاست، اشکال در دولت چه دولت‌های قبلی و چه فعلی این است که می‌خواهند قیمت‌های اسمی را در اقتصاد ثابت نگه دارند برای مثال قیمت ارز، وقتی خود بانک مرکزی اعلام می‌کند به طور متوسط مثلا ًسالی ۱۵ درصد تورم داریم، اگر تورم جهانی را منهای تورم داخلی کنیم می‌شود ۱۰ درصد و ۵ سال می‌شود ۵۰ درصد، یعنی ما اگر قیمت ارز را تعدیل کرده بودیم الان بحران ارزی اتفاق نمی‌افتاد البته اگر به قیمت واقعی ثابت باشد موافقم یعنی نرخ تورم را در آن تأثیر دهیم.
بحران ارزی در دوره احمدی‌نژاد و روحانی به دلیل نبود دیدگاه علمی رخ داد
بحران ارزی در دوران احمدی‌نژاد و در دولت آقای روحانی هم افتاد، چون دیدگاه علمی حاکم نیست و می‌خواهند دستوری قیمت‌های اسمی را ثابت نگه دارند.
قیمت اسمی مثلاً الان قیمت بنزین هزار تومان است به شما اثبات می‌کنم قیمت بنزین در سال ۱۳۹۷، به قیمت واقعی ۵۰۰ تومان است یعنی برابر با قدرت خرید ۵۰۰ تومان مثلاً در سال ۱۳۹۴؛ اینطوری نمی‌شود و محیط زیست را از بین می‌بریم، باید به قیمت‌های واقعی ثابت نگه داریم؛ دولت درایت داشته باشد و تورم را کنترل و اقتصاد را درست اداره کند و سلامت اقتصادی را به اقتصاد ایران برگرداند اصلا ًقیمت‌ها را افزایش ندهد اما وقتی تورم داریم ارز هم یک کالایی است مثل سایر کالاها.
وقتی آقای روحانی دولت را در اختیار گرفت ارز حدود ۳۶۰۰ تومان در بازار آزاد بود ولی دولت سعی کرد آن را ثابت نگه دارد همان اتفاقی که در دولت احمدی‌نژاد هم رخ داد. بعد این به یک شوک خارجی نیاز دارد که این شوک خارج شدن آمریکا از برجام بود که یک مرتبه قیمت به این عدد رسید.
تا دیروز بنده نمی‌دانستم مؤسسه ثامن‌الحجج چه کسی پشتش است و مدیرعاملش کیست؟ ۳۰ هزار میلیارد تومان بانک مرکزی از پول بیت المال داده به حدود یک میلیون نفر که پس‌انداز کنند چرا این اتفاق در اقتصاد ایران می‌افتد؟ آیا بانک مرکزی خواب بوده است؟
کشور را گران اداره می‌کنیم
کشور را گران اداره می‌کنیم، اصلاحات اقتصادی را در دستور کار نداریم؛ پوپولیسم بزرگ‌ترین مشکل کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است و نمونه آن را در یارانه‌ها می‌بینیم، اطلاع موثق دارم فردی ۷۰ میلیون تومان درآمد دارد ولی یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی را می‌گیرد. طبق آخرین گزارش ۷۶ میلیون نفر از جمعیت ۸۱ میلیونی کشور یارانه می‌گیرند، یعنی حدود ۵ میلیون نفر نمی‌گیرند.پس به اصلاحات اقتصادی و اصلاحات پولی در سیستم بانکی نیاز داریم.
حتی پیشنهاد می‌کنم در شرایط فعلی به عنوان کسی که طرفدار بخش خصوصی است بانک‌ها باید ملی شوند، به خاطر تعهدات جدید بانک‌ها باید ادغام شوند و در شرایط کوتاه‌مدت ملی شوند، الان سیستم بانکی ما با این نرخ بهره دارای بی‌انضباطی پولی در سیستم بانکی است و حل آن اصلاح نظام بانکی است که امکانپذیر است.
اصلاحات در بودجه دولت که این هم امکانپذیر است. باید رودربایستی را کنار گذاشت و کشور را گران اداره نکنیم. الان در موضوع بودجه در بعضی از شهرها در استان سیستان و بلوچستان و حاشیه شهر زاهدان بچه‌ها تخته و میز و صندلی ندارند بعد بعضی از نمایندگان مجلس در برخی شهرهایشان دانشگاه دولتی درست می‌کنند در حالی که وظیفه دولت و حکومت این است آموزش ابتدایی را در دستور کار داشته باشد چراکه اگر سطح آموزش بچه‌ها بالا رود بهداشت و فرهنگشان بالا می‌رود و به قول برخی اقتصاددان‌ها بازدهی اجتماعی آموزش ابتدایی به جامعه باز می‌گردد. اما فوق‌لیسانس و …به خود شخص باز می‌گردد و دولت مکلف نیست.
سه برابر شدن دانشگاه‌ها به معنای سه برابر شدن علم نیست
تعداد دانشگاه‌ها قبل از آقای احمدی‌نژاد در ایران حدود ۵۴ دانشگاه، واحد آموزش عالی بود و الان سه برابر شده است این به معنای سه برابر شدن علم نیست بلکه مخارج دولت افزایش یافته است و مثلا اگر کسی رأی نیاورد رئیس آن دانشگاه می‌شود یعنی برای کشور هزینه درست می‌کنیم.
الان در ۳۱ استان کشور ۳۱ دانشگاه فرهنگیان وجود دارد و از روز اول ۴ سال دانشگاهش جزء سابقه کارش محسوب می‌شود و حقوق می‌گیرد و بعد از فارغ‌التحصیلی کاری تضمین شده در آموزش و پرورش دارد در حالی که دانشجویان دانشگاه‌های درجه یک بیکار می‌مانند، اگر تحول می‌خواهیم که معتقدم باید در آموزش و پرورش باید بهترین نیروی انسانی به آموزش و پرورش بیایند باید این موارد را در نظر بگیریم ما از نیروهای‌مان استفاده نمی‌کنیم در حالی که می‌توانیم به جای ۳۱ دانشگاه یک مرکز تربیت آموزش ضمن خدمت از طریق آزمون ارائه دهیم.
گاهی طرف اصلاً حضور فیزیکی هم ندارد اما حقوق می‌گیرد، این که می‌گویم کشور را گران اداره می‌کنیم بودجه دولت نیاز به اصلاحات ساختاری دارد.
فارس: شفافیت اقتصادی چگونه صورت می گیرد؟
تمام اطلاعات مالی رئیس‌جمهور افغانستان در سیستم وجود دارد
پازوکی: الان اثبات می‌کنم افغانستان سیستمش بسیار شفاف‌تر از ماست من الان نمی‌دانم آقای رئیس‌جمهور چه املاکی داشته است، اما بر روی سایت، رئیس‌جمهور افغانستان اشرف غنی اطلاعات زندگی‌اش اینکه چه خانه‌ای دارد وچه چیزی داشته است وجود دارد و می‌توان دید چه منابعی را در اختیار دارد تمام وزرای افغانستان نیز به همین شکل‌اند.
اقتصاد ایران قربانی جهالت اقتصادی است
در کشور ما برخی نان شب هم نداشتند اما الان خانه‌های میلیاردی دارند، معتقدم قوه قضائیه به این مسائل رسیدگی نکرده است باید روی سیستم قرار داد تا مردم بدانند. شفافیت به نفع اقتصاد ملی است، اقتصاد ایران قربانی جهالت اقتصادی است که به معنی عدم شفافیت در اقتصاد ایران است. در همه جای دنیا این شفافیت اقتصادی وجود دارد. بنده به عنوان کسی که اعتقاد دارد شفافیت از نان شب واجب‌تر است.
سیستم مالیاتی ما سیستم سنتی است
وقتی سیستم شفاف باشد، می‌توان مالیات گرفت. در حال حاضر از بسیاری مشاغل پردرآمد نمی‌توان مالیات گرفت؛ بنده قبل از اینکه حقوقم را بگیرم مالیات از آن کسر می‌شود و باید کسر شود مملکت از کجا باید اداره شود؟ ما الان جز کارمندان دولت که مالیات‌شان را قبل از حقوق می‌گیریم در بقیه موارد مشکل داریم. سیستم مالیاتی ما سیستم سنتی است یادمان باشد جهان مدرن را اندیشه‌های مدرن اداره می‌کنند نه ابزارهای مدرن.
اقتصاد ایران و جامعه ایران برای اینکه به سمت پیشرفت و توسعه اقتصادی برود به شدت به سیستم‌سازی نیازمند است. با روش‌های سنتی نمی‌توان به توسعه رسید. بنابر این ما شفافیت را نصب‌العین قرار دهیم تا مردم بدانند و این به نفع حکومت است.
نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در ایران الان حدود ۷٫۵ درصد است در حالی که ترکیه با همین شاخص حدود ۲۰ درصد است. یعنی ما فرار مالیاتی بسیار بالایی را در اقتصاد ایران داریم. می‌شود درست کرد اما باید اراده مجموعه حکومت وجود داشته باشد.
اگر ما به معاهده شفافیت بین‌المللی نپیوندیم امکان اینکه تعامل با سیستم بانکی و اقتصاد جهانی داشته باشیم تقریباً صفر است، در حالی که ما قربانی تروریسم هستیم. امروز عراق ۳۷۰۰ بشکه نفت صادر می‌کند در حالی که ما ۲٫۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کنیم.
یکی از فشل‌ترین سیستم‌های اقتصادی را داریم
یکی از فشل‌ترین سیستم‌های اقتصادی را داریم اما این راه‌حل دارد؛ شورای نگهبان باید صلاحیت نمایندگانی را رد کند که منافع ملی کشور را نابود کرده و از رانت استفاده کرده اند و این فرهنگ شود که کسی از رانت یا اموال عمومی استفاده کرد حتی یک ریال باید به سزای اعمالش برسد، حال وزیر، نماینده یا استاد دانشگاه باشد هر کسی که سوء‌استفاده کرده است و اینها از طریق سیستم صورت می‌گیرد و باید سیستم‌ها را درست کرد چراکه اقتصاد مجموعه‌ای از این سیستم‌هاست.
اگر هر کسی که آمد مجوز الکی بانکی به او بدهیم می‌شود اینکه در همین ساختار بانکی یک نفر به یک فوتبالیست یک میلیارد دلار می‌دهد در حالی که کسی حق ندارد وقتی هزار میلیارد به سیستم بانکی بدهکار است این کار را انجام دهد اینها باید افشا شود تا مردم بدانند اما اگر کسی وام از بانک گرفته و تولید کرده باید او را حمایت کرد و وامش را به عقب انداخت ولی اگر کسی وام گرفته ویلا خریده یا زمین و سکه خریده است سیستم می‌تواند اینها را کنترل کند.
در اقتصاد کشور طبقه «نوکیسه» شکل گرفته است
در همین شهرهای اطراف تهران یک طبقه جدید در ایران به لحاظ اقتصادی شکل گرفته که من نام آن را طبقه نوکیسه می‌گذارم که به ثروت‌های نجومی رسیده، نه در اثر تولید و نوآوری بلکه از رانت‌خواری به اینجا رسیده است و ما باید جلوی رانت را بگیریم.
باید از سرمایه‌گذار ملی حمایت کنیم
یکی از ایرادات سرمایه‌گذاری در ایران این است که باید از سرمایه‌گذار ملی حمایت کنیم. الان در ایران یک شرکت در حد ال‌جی نداریم، باید کمک کنیم بخش خصوصی کارآمد شکل بگیرد. هر چه این بخش قوی شود به نفع اقتصاد ملی و به نفع تولید ملی است.
فارس: الان در شرایطی که بیکاران بسیاری در کشور وجود دارد، چه اقداماتی برای رفع این معضل پیشنهاد می‌کنید؟
برنامه ششم یکسری توصیه‌نامه است
پازوکی: الان بحران بیکاری داریم، در همین برنامه ششم مجلس ۱۰۰ ماده اضافه کرده است اصلاً برنامه ششم برنامه اجرایی نیست یکسری توصیه‌نامه است.برای مثال فردی پاداش بازنشستگی خود را گرفته، حقوق بازنشستگی را هم می‌گیرد از آن طرف می‌گوییم می‌تواند به سر کارش هم برگردد در حالی که به مجلس باید گفت بحران بیکاری وجود دارد و این همه جوان بیکار هستند بر چه اساسی چنین مصوبه‌ای تصویب می‌شود؟ این مصوبه‌ای است که در برنامه ششم قرار دارد.
الان صدها هزار جوان بیکار هستند. ایران تنها کشوری است که برخی دو حقوق بازنشستگی می‌گیرند، در حالی که ما باید بگوییم یک حقوق و حقوق بیشتر را هم انتخاب کنیم؛ یا الان در صندوق‌های بازنشستگی مثلاً تأمین اجتماعی درصد کمتری پول می‌گیرد، حدود ۷ درصد فرد می‌دهد در حالی که استخدام کشوری ۹ درصد فرد می‌دهد و حقوقش آن بیشتر از این یکی است پس این ایراد دارد.
برخی در صندوق بازنشستگی ۱۵ میلیون تومان حقوق می‌گیرند
در سال‌های اخیر نسبت حداقل به حداکثر حقوق باید ۷ برابر باشد در حالی که الان در صندوق بازنشستگی افرادی هستند که ۱۵ میلیون حقوق بازنشستگی می‌گیرند، نباید این طور باشد. طی ۷، ۸ سال قبل این اتفاقات رخ داده و قبلاً سقف داشت.
الان در صندوق بازنشستگی طبق گزارشی بیش از ۴ هزار نفر حقوق بازنشستگی بالای ۱۰ میلیون تومان دارند در حالی که حداکثر باید ۷ میلیون و ۲۰۰ هزارتومان باشد. این صندوق خود باید این موارد را پیگیری کند. مثلاً به استاد دانشگاه یا وکیل بگوید که تا چه اندازه به وی پول می‌دهد.
در سال‌های اخیر این نابرابری‌ها خیلی بیشتر شده است مثلا در سیستم حقوق و در شرایط فعلی خیلی این برای کشور هزینه به وجود آورده است. ما باید انضباط را داشته باشیم چرا که همه اینها نشانگر بی‌انضباطی است که بر بخش‌هایی از اقتصاد ایران سایه افکنده است که باید آن را برطرف کرد.
فارس:درحال حاضر دولت بسیاری از مشکلات داخلی را منوط به بیرون از کشور می‌داند، آیا واقعا در داخل نمی‌توان با برنامه‌ریزی مشکلات اقتصادی را برطرف کرد؟
۸۰ درصد مشکلات اقتصادی کشور به مدیریت داخلی بازمی‌گردد
پازوکی: خیر، من به این موضوع اعتقاد ندارم، مشکلات ایران را اگر به درصد بخواهم بیان کنم ۲۰ درصد مشکلات ما به برجام ارتباط دارد و ۸۰ درصد آن به مدیریت داخلی بازمی‌گردد.در وزارت خارجه آقای ظریف اگر چه دیپلماتیک قوی است و از وی به عنوان دیپلمات خبره حمایت می‌کنم اما مدیریت وزارت خارجه وی دارای اشکال است.
در این وزارتخانه تحولی ایجاد نشد. سفارت باید اطلاعات حوزه مأموریت را به تهران بفرستد و خانه سرمایه‌گذاران ایرانی باشد، اما این تعامل خیلی کم است. من الان توصیه دارم سیاست خارجه ما با کشورهای اروپایی باید بیشتر مراوده کند.
اقتصاد ایران الان در گرو سیاست است
الان اقتصاد ایران در گرو سیاست است، اگر اقتصاد بسته باشد بهترین اقتصاددان را هم بیاورید کاری نمی‌تواند بکند. از این رو نیاز به تعامل است.ما خودمان باید قوی شویم و نگذاریم اجنبی در امورمان دخالت کنند.
فارس: لازمه این قوی شدن چیست؟
پازوکی: قطعاً تحول است، الان مدیرانی که در کشور داریم خیلی از آنها بهتر هم هستند. بخشی از مدیران ما رانتی هستند مثلاً چون عضو فلان حزبند اکثراً نسبی یا سببی کسانی هستند می‌توانند مشکلاتی را برای کشور ایجاد کنند. باید روابط قومی و فامیلی که الان متأسفانه در ایران بسیار است نباشد، ما الان معدل مدیران‌مان خیلی بالاتر است.
باید اتاق تصمیم‌سازی کشور مثل آینه شفاف باشد؛ بنده یکی از مخالفین سهام عدالت هستم و با اینکه به من می‌دادند اما نگرفتم، چون اعتقاد نداشتم، الان در سهام عدالت چه اتفاقی می‌افتد؟ قبلا که شرکت دولتی بود حساب و کتاب داشت. الان در استان‌ها ۳۲ نفر کسانی که کارگزار سهام عدالت هستند سازمان خصوصی‌سازی پول‌شان را نمی‌دهد، اصلا الان میزان حقوق سازمان خصوصی‌سازی را با میزان حقوق کارکنان آموزش و پرورش یا راه مقایسه کنید، این مسائل را باید درست کرد.
معدل مدیران فعلی کشور به مراتب پایین‌تر از سطح افرادی است که بالقوه داریم
ازاین رو مشکلات اقتصاد ایران ۲۰ درصد به برجام برمی‌گردد البته آن هم مهم است چراکه در اقتصاد بسته بهترین اقتصاددان‌ها هم نمی‌توانند کار کنند اما ۸۰ درصد به مدیریت داخلی باز می‌گردد؛ معدل مدیران فعلی کشور به مراتب پایین‌تر از سطح افرادی است که بالقوه داریم. اقتصاد دستور نمی‌پذیرد ما تحکمی نمی‌توانیم با اقتصاد برخورد کنیم. باید برخورد کارشناسی و منطقی با اقتصاد داشته باشیم.باید کمک کنیم در این کشور عقلانیت حاکم شود.
الان پروژه‌های بسیار جدیدی را به دولت تحمیل کرده‌ایم در حالی که باید جلوی اینها را گرفت.ممکن است کسی بخواهد رأی بیاورد، باید سعی کنیم ملاک را بر شاخص بگذاریم. کشور به شفافیت نیاز دارد تا مردم بدانند و اگر دیدند یک مدیری یا نماینده مجلسی خانه‌اش تغییر کرد حق دارند سوال کنند، سازمان مالیاتی می‌تواند جلوی آنها را بگیرد و در تهران قابل رؤیت است.
برای مثال یک نفر به بانک رفته و ۱۰۰ میلیارد وام گرفته اما اسنادی که گذاشته ۱۰ میلیارد ارزش ندارد در حالی که طبق قانون باید بیش از ۲۰ درصد ارزش وثیقه باشد. می‌شود این مسائل را ملاحظه کرد، حراست و بازرسی بانک‌ها و سازمان بازرسی باید بدانند امروز با استفاده از تکنولوژی اطلاعات یعنی IT ما قطعاً می‌توانیم جلوی خیلی از فسادهای اقتصادی را بگیریم.
متأسفانه فساد نهادینه شده اما شفافیت است که می‌تواند کمک کند و من به شدت طرفدار شفافیت هستم هیچ جناحی هم فرقی نمی‌کند، کسی که به منافع ملی کشورش واقف نباشد، عامل اجنبی است چون دشمنان ما دوست دارند کشور روز به روز عقب‌تر برود.
فارس: الان در شرایطی هستیم که دشمن تلاش دارد جنگ روانی اقتصادی را علیه ما به کار گیرد، در این شرایط چه اقداماتی را باید انجام داد؟
نباید بگذاریم اجنبی در امور کشور ما دخالت کند
پازوکی: دشمن همواره به دنبال این است که جنگ اقتصادی را تحمیل کند اما ما باید درایت داشته باشیم. قطعاً ما باید تدابیر لازم را داشته باشیم و قوی شویم و نگذاریم اجنبی در امور ما دخالت کند و همین طور که ما سعی می‌کنیم منافع دشمن را مورد تعدی قرار دهیم دشمن هم بیکار ننشسته است.
اگر شفافیت اتفاق بیفتد می‌توانیم جلوی تروریست‌های اقتصادی داخلی را بگیریم. کسانی که فرارهای بزرگ ماهیتی دارند تروریست اقتصادی هستند و توزیع درآمد را در کشور ناعادلانه کردند و بی‌عدالتی را به وجود آوردند.
فارس: در رابطه با FATF از سوی کارشناسان و نمایندگان مجلس ایرادات بسیاری مطرح شده است.
پازوکی: الان ما در سازمان ملل هم عضو هستیم و یک تریبونی است که حرف‌مان را می‌زنیم. FATF سازمانی است که مقرش در پاریس است و ربطی به آمریکا ندارد.
دولت دو کار را باید انجام دهد یک طراحی سیستم مالیاتی که از ثروتمندان مالیات بگیرد و دوم سیستم تأمین اجتماعی را بازتوزیع کند و این عملاً در دنیا انجام شده است مانند کشورهای اسکاندیناوی اما سیستم دارند.
الان در شهر تهران چقدر گدا وجود دارد، سیستم کمیته امداد باید شفاف باشد باید به نیازمندان واقعی کمک کند و سیستمش شفاف باشد. وقتی طرف خانه دارد و ماشین آخرین مدل دارد اما مستمری کمیته امداد می‌گیرد باید جلوی این موارد را گرفت.
۷۸ درصد کسانی که بیمه کارگر ساختمانی دارند که حق بیمه‌اش پایین‌تر است، کارگر نیستند مثلا طرف مغازه‌دار است برای اینکه پول کمتری دهد به این عنوان بیمه شده است. سیستم باید جلوی این را بگیرد.
یا فردی از بهزیستی مستمری می‌گیرد اما نیازمند نیست که طبق آمار حدود ۵۰ درصد هم هستند؛ اعتقاد دارم سیستم توزیع درآمد در کشور ناعادلانه است و ما باید قوانین، مقررات و این اراده را داشته باشیم و قطعاً می‌توانیم کمک کنیم. این شفافیت به نظرم خیلی می‌تواند کمک کند و این اراده باشد، مردم ببینند اگر نماینده‌ای از موقعیتش سوء استفاده کرد برکنار می‌شود یا یک وزیر از موقعیتش سوء استفاده کرد مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد و این به اقتصاد ملی بسیار کمک می‌کند.
مثال‌های زیادی وجود دارد مثلا یک نماینده مجلس سفر خارجی می‌رود باید با هزینه مجلس برود،خوشبختانه امسال افکار عمومی نگذاشتند ۵ نفر نماینده مجلس همراه تیم فوتبال بروند.در سال‌های گذشته نمایندگان سفرهای خارجی بسیاری رفتند، بله زمانی مجلس بین‌المجالس است باید نماینده برود، اما مثلاً با یک وزیر بازرگانی یا راه چرا باید برود؟شورای نگهبان باید در اینجا جلوی این موارد را بگیرد.
من به آینده ایران بر خلاف بسیاری امیدوارم البته منظورم از آینده فردا صبح نیست اما با توجه به تکنولوژی اطلاعات و بالا رفتن سطح دانش و آگاهی مردم که به خوبی خوب را از بد تشخیص می‌دهند. امکان دارد زمان ببرد اما در بلندمدت قطعاً گروه‌های رانت‌خوار و سوء استفاده‌گر از اموال عمومی از نظر افکار عمومی به سزای اعمال ننگین خود می‌رسند.
فارس
