به گزارش سرویس اقتصادی افق تهران؛ آخرین گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران حکایت از کاهش ۳۲ درصدی ارزش صادرات فولاد میانی در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل است، به عبارت دیگر در اثر کاهش صادرات صنعت فولاد در سه ماهه نخست امسال، معادل ۳۵۸ میلیون دلار ارز کمتری نسبت به پارسال وارد کشور شده است و صنعت فولاد که تا پیش از این اولین منبع درآمد ارزی استان اصفهان بود با کاهش بی سابقه این درآمد مواجه شده است که می تواند زنگ خطری برای اقتصاد استان باشد.
بهار امسال بمانند زمستان سال گذشته استمرار جنگ اوکراین و روسیه موجب کاهش قیمت پیشنهادی محصولات فولاد روسی در بازارهای جهانی شد و فولادگران ایرانی شاهد این موضوع بودند که بازارهای صادراتی فولاد ایران به تصاحب فولادسازان روس درآمد و این کشور بازارهای هدف ایران را در اختیار گرفت و همین موضوع سبب افت قیمت فولاد ایران در بازارهای جهانی شد.
کاهش ارزش صادرات فولاد ایران نه تنها ماحصل، کاهش قیمت‌های جهانی ناشی از زیر فروشی فولادسازان روسی است، بلکه صادرات ایران با افت حجمی نیز مواجه شده است، بطوریکه بهار امسال تنها در حدود ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تن فولاد و محصولات فولادی از کشور صادر شد که کاهش حجمی ۲.۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می دهد.
نگرانی از آمار صادرات فولاد ایران در سه ماهه نخست امسال آنجایی بیشتر می شود که بدانیم بخش عمده ای از درآمد صادراتی صنعت فولاد کشورمان از محل خام فروشی بدست آمده و درآمد این صنعت با وجود افزایش ۱۱ درصدی صادرات گندله و ثبات تقریبی در صادرات کنسانتره سنگ آهن با کاهش ۱۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳۵۸ میلیون دلار رسیده است.
کاهش ۵۰ درصدی صادرات اسلب و کاهش ۴۱ درصدی صادرات انواع ورق فولادی در بهار امسال نسبت به پارسال که صادرات این محصولات را تنها به ۷۷ هزار تن رسانده گواه این ادعاست که خام فروشی در زنجیره فولاد رونق گرفته و دوری از صادرات ارزش افزا به آفت این صنعت تبدیل شده است.
گفتنی است، زنجیره فولاد شامل چند حلقه از جمله سنگ آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی، شمش و محصول نهایی است که از سنگ آهن تا آهن اسفنجی جزو محصولات خام و شمش جزو محصول نیمه خام به شمار می‌رود.
سالهاست که در صنعت فولاد افت صادرات، شرط لازم و کافی برای افت تولید در ماه های پیش رو است و از این رو می توان انتظار کاهش تولید در تابستان را داشت؛ به ویژه آنکه امسال محدودیت های برق بیش از هر زمان دیگری گلوی صنعت فولاد را گرفته و موجب ایجاد مسأله در زمینه صادرات این صنعت شده است.
یکی از ابر چالش های صنعت فولاد ایران در سال های متمادی، اعمال محدودیت‌های برق و گاز در تابستان و زمستان بوده و در سال جاری، این محدودیت‌ها بسیار زودتر و شدیدتر از سال‌های گذشته عملیاتی شده که تولید و تحویل محصولات فولادی را تحت تأثیر قرار داده است که تبعات آن تأثیر منفی در صادرات فولاد خواهد داشت.
باید توجه داشت، نظر به اهمیت و حساسیت و لزوم تحویل به موقع محصولات فولادی در بازارهای جهانی، جهت تثبیت حضور در بازارها ضروری است مسوولین این موضوع را مورد توجه قرار داده و در خصوص اعمال محدودیت‌های انرژی به‌گونه‌ای تصمیم‌گیری و اقدام نمایند تا آسیب‌های کمتری متوجه صادرات صنعت فولاد شود.
کارشناسان بر این باورند: تأمین انرژی پایدار، چالش جدی امروز صنایع فولادی استان و کشور است و «چالش تامین انرژی پایدار» در صنایع فولادی عدم النفع های بزرگی را در این صنعت به همراه داشته است و البته برای افزایش بهره‌وری در صنعت فولاد ضمن تامین انرژی باید به سمت بهبود فرایند تولید در زنجیره پایین دستی است و همچنین باید به سمت عرصه فناوری و نوآوری حرکت کرد.
سایه سنگین واردات بر بازار ورق‌های سرد و پوشش دار چالش دیگر صنعت فولاد است که این روزها بازارهای صادراتی خود را یکی پس از دیگر از دست می دهد، واردات گسترده ورق‌های سرد و پوشش دار با ارز ترجیحی در شرایطی انجام می شود که در حوزه تولید ورق سرد و پوشش دار، ظرفیت تولید کشور مازاد بر نیاز داخل است و در این شرایط نباید ارز ترجیحی به واردات این محصولات تخصیص یابد ولی اتخاذ تدابیر مختلف در زمینه واردات باعث می شود که توان بالقوه تولید در این حوزه بالفعل نشود.
واردات گسترده ورق‌های سرد و پوشش دار آن هم با ارز ترجیحی باعث شده است که قیمت این محصول در بازار داخلی برای تولیدکنندگان به صرفه نباشد. متاسفانه همزمان با تسهیل واردات، سیاست‌های صادراتی دست و پا گیر برای تولیدکنندگان ورق‌های سرد و پوشش دار اجرا شده است.
بدون تردید کاهش صادرات محصولات فولادی عوامل متعددی دارد که به برخی از آن‌ها در بالا اشاره شد، برطرف کردن برخی از این عوامل مانند تخفیف های صنعت فولاد روسیه به مشتریان سابق فولاد ایران، غیر قابل کنترل می باشد و برخی دیگر از آن ها مانند محدودیت های انرژی نیازمند نوسازی زیرساخت های انرژی دارد که کاری زمان بر است ولی مسوولان می توانند با اصلاح برخی قوانین و مدیریت واردات گره ای از پای صادرات صنعت فولاد باز کنند.
بسیار از فعالان صنعت فولاد بر این باورند، الزام فولاد سازان به عرضه ۱۰۰ درصدی ارز صادراتی خود در سامانه نیما از مهمترین علل کاهش ۳۲ درصدی صادرات فولاد در نخستین فصل سال جاری است. در حالی که تفاوت نرخ نیما و قیمت واقعی زیاد است و با فرض دلار ۶۰ هزار تومانی در بازار آزاد وقتی دلار نیمایی۴۰ هزار تومان تعیین می شود نتیجه این تفاوت نرخ ارز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که بر میزان صادرات تاثیر منفی می گذارد و از سوی دیگر حذف مشوق ها و به جای آن گذاشتن عوارض صادراتی هم بر صنعت فولاد می‌تواند از جمله دلایل ضعف در صادرات در این صنعت به شمار آید.
مدیرکل گمرکات اصفهان در این پیوند گفت: بهار امسال ۳۹۷ هزار و ۷۰۵ تن کالا به ارزش ۲۵۸ میلیون و ۴۶۳ هزار دلار در سه ماه نخست سال جاری از طریق گمرک استان صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزنی ۳۴ درصد و از نظر ارزش دلاری ۳۲ درصد کاهش داشت.
وی ادامه داد: مهمترین دلیل کاهش درآمد صادراتی استان در بهار گذشته، کاهش صادرات آهن، چدن و فولاد است و در حالی که میزان صادرات این محصولات در بهار پارسال ۱۹۶ میلیون دلار بود، در سه ماه نخست امسال به ۵۹ میلیون دلار کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: کاهش ۱۳۷ میلیون دلاری از درآمد صادراتی صنعت فولاد اصفهان به حدی است که افزایش صادرات سایر گروه‌های کالایی نظیر محصولات پتروشیمی، لبنی و مس در استان نتوانست این کاهش را جبران کند و هم از لحاظ وزنی و هم از نظر ارزش ۳۲ تا ۳۴ درصد کاهش صادرات در فروردین ۱۴۰۳ نسبت به همین ماه در ۱۴۰۲ را شاهد بودیم.
وی خاطر نشان کرد: به دلیل افت صادرات صنعت فولاد استان، برای نخستین بار محصولات پتروشیمی با ۶۸ میلیون دلار و ۲۲ درصد رشد به عنوان اولین محصول صادراتی استان شناخته شد و صادرات چدن، آهن و فولاد با ارزش ۵۹ میلیون دلار در رتبه دوم و محصولات لبنی با ۲۶ میلیون دلار و ۲۰ درصد رشد، مس و مصنوعات آن با ۲۳ میلیون دلار و ۴۱ درصد رشد و فرش ماشینی و دستباف با ۱۹ میلیون دلار و یک درصد کاهش در مقایسه با مدت مشابه پارسال در رتبه های بعدی اقلام صادراتی استان قرار گرفتند.
مدیر فروش داخلی فولاد مبارکه نیز در این پیوند گفت: محدودیت های انرژی صادرات و حتی عرضه داخلی، محصولات فولادی را تحت تاثیر قرار داده است و به عنوان نمونه محدودیت برق، فولاد مبارکه را ناچار به کاهش عرضه محصولات خود در بورس کالا کرده است.
یونس حمزوی اضافه کرد: با وجود سرمایه‌گذاری گسترده فولاد سازان در خود تامینی انرژی، کماکان تامین برق یکی از اصلی‌ترین چالش‌های صنعت فولاد کشور به حساب می آید.
وی یادآور شد: به دلیل ناترازی تولید و مصرف برق در کشور از خرداد ماه سال جاری محدودیت‌هایی در تامین برق فولاد مبارکه ایجاد شده است و پیش‌بینی می‌شود این محدودیت‌ها کماکان نیز ادامه داشته باشد.
حمزوی تصریح کرد: نتیجه مشکل در تامین انرژی کاهش تولید و نتیجه کاهش تولید، تاخیر در تحویل تعهدات قبلی فولاد سازان به مشتریان است و در حال حاضر برخی از تعهدات قبلی فولاد مبارکه به مشتریان با تاخیر مواجه شده و این شرکت برای جلوگیری از افزایش تاخیر در تحویل سفارش های مشتریان، از وزارت صمت تقاضای اصلاح کف عرضه ورق گرم در بورس کالا را مطرح کرده و در حال پیگیری این موضوع است.
مزیت‌های رقابتی استان اصفهان از جمله نیروی انسانی ماهر و تحصیل کرده، نزدیکی به ذخایر و منابع معدنی غنی آهن و جمعیت و وسعت استان اصفهان می‌تواند دلیلی باشد تا این استان نگاه ویژه تری به صنعت فولاد داشته باشد ولی کاهش درآمد صادراتی این صنعت می تواند خطر بالقوه ای در این زمینه باشد.
هم اکنون میزان تولید فولاد در ایران حدود ۳۱ میلیون تن در سال است که حدود ۴۰ درصد آن در اصفهان تولید می شود، در افق چشم انداز ۱۴۰۴، مقرر شده است کشورمان ۵۵ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد داشته باشد و میزان صادرات فولاد از ۹.۵ میلیون تن فعلی به ۱۵ میلیون تن در سال افزایش پیدا کند که این سیاست اقتضا می کند که مسوولان بیش از بیش در جهت رفع موانع صادراتی صنعت فولاد همت بگمارند.
افزایش صادرات فولاد کشور به ۱۵ میلیون تن در سال می‌تواند نوید بخش افزایش صادرات فولادی استان اصفهان در سال‌های پیش رو باشد که ضرورت دارد برای آن برنامه ریزی های لازم انجام شود که اصلاح قوانین دست و پاگیر صادراتی و ارتقا زیرساخت های تامین انرژی مهمترین موارد آن می باشد.
جمهوری اسلامی ایران اکنون در بین ۶۳ کشور عضو انجمن جهانی فولاد، رتبه دهمین فولاد ساز را به خود اختصاص داده و پیش بینی شده با دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی در سال ۱۴۰۴ به جایگاه هفتمین فولاد ساز جهان برسد.
انتهای پیام/
